Năm 2024 tiếp tục khẳng định vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng gỗ toàn cầu, với kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ ước đạt 17,3 tỷ USD, duy trì nhóm dẫn đầu châu Á về chế biến gỗ (VNForest, 2024). Năng lực sản xuất sâu, khả năng cạnh tranh về chi phí và hệ sinh thái doanh nghiệp phát triển giúp Việt Nam trở thành điểm đến quan trọng trong chuỗi cung ứng nội thất toàn cầu.
Cung ứng nguyên liệu: Rừng trồng trong nước và nhập khẩu
Nguồn gỗ rừng trồng trong nước tiếp tục đóng vai trò cốt lõi. Sản lượng khai thác năm 2024 đạt khoảng 23,3 triệu m³, chủ yếu là keo, bạch đàn và thông, phục vụ sản xuất ván công nghiệp và một phần gỗ xẻ (B&Company, 2024).
Tuy nhiên để đáp ứng yêu cầu chất lượng cao cho xuất khẩu, Việt Nam vẫn phụ thuộc đáng kể vào nhập khẩu nguyên liệu. Giá trị nhập khẩu gỗ nguyên liệu và sản phẩm gỗ đạt 2,8 – 2,9 tỷ USD, với khoảng 353.600 m³ gỗ tròn/ gỗ xẻ nhập khẩu riêng nửa đầu 2024 (KFLV, 2024).
Nguồn cung chủ lực:
- Bắc Mỹ: Mỹ, Canada (gỗ cứng, minh bạch nguồn gốc)
- Châu Âu & Nga (gỗ mềm cho chế biến sâu)
- New Zealand, Australia (gỗ rừng trồng ổn định)
Đa dạng hóa nguồn cung tiếp tục là yêu cầu chiến lược nhằm đảm bảo ổn định và tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế như EUDR và Lacey Act.
Cơ cấu nguyên liệu: Gỗ tự nhiên, gỗ công nghiệp và gỗ tái chế
| Nhóm nguyên liệu | Xu hướng | Vai trò |
| Gỗ tự nhiên | Duy trì ở mức chọn lọc, ưu tiên FSC | Sản phẩm premium, xuất Mỹ/EU |
| Gỗ công nghiệp (MDF, HDF, PB, OSB) | Tăng trưởng mạnh, tối ưu hóa rừng trồng | Chiếm tỷ trọng lớn trong nội thất xuất khẩu |
| Gỗ tái chế | Tăng dần, còn nhỏ | Đáp ứng tiêu chuẩn môi trường, kinh tế tuần hoàn |
Gỗ công nghiệp là trọng tâm tăng trưởng, hỗ trợ giảm áp lực lên rừng tự nhiên và nâng cao biên lợi nhuận xuất khẩu. Gỗ tái chế được kỳ vọng tăng nhanh trong 2025–2028, gắn với yêu cầu bền vững từ Mỹ và EU (Vietnam-Briefing, 2024).
Giá trị thương mại và thị trường mục tiêu
| Hạng mục | Giá trị 2024 |
| Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ | 17,3 tỷ USD |
| Nhập khẩu nguyên liệu | 2,8 – 2,9 tỷ USD |
| Nhập khẩu từ Mỹ | ~316 triệu USD (WTO Center, 2024) |
Thị trường xuất khẩu chính:
- Hoa Kỳ (chiếm phần lớn giá trị xuất khẩu)
- Nhật Bản
- EU
- Trung Quốc
Nhu cầu nội thất xanh, truy xuất nguồn gốc, và vật liệu bền vững tiếp tục dẫn dắt chiến lược sản xuất năm 2024–2025.
Triển vọng và khuyến nghị cho doanh nghiệp Việt Nam
Điểm nhấn tương lai ngành gỗ Việt Nam:
- Mở rộng vùng trồng rừng FSC
- Tăng tỷ lệ gỗ công nghiệp và tái chế
- Ứng dụng số hóa truy xuất nguồn gốc
- Đầu tư công nghệ sản xuất carbon thấp
- Chủ động nguồn cung gỗ hợp pháp toàn cầu
Trong bối cảnh cạnh tranh và tiêu chuẩn môi trường toàn cầu gia tăng, doanh nghiệp Việt Nam cần chuyển dịch từ “sản xuất có lợi thế chi phí” sang “chuỗi giá trị bền vững, đạt chuẩn quốc tế”.
Chú thích thuật ngữ
[1] EUDR (European Union Deforestation Regulation): Quy định chống phá rừng của Liên minh châu Âu, yêu cầu doanh nghiệp xuất khẩu vào EU đảm bảo hàng hóa không liên quan đến phá rừng hoặc suy thoái rừng sau 31/12/2020 và có khả năng truy xuất nguồn gốc đến tọa độ địa lý của vùng sản xuất. Áp dụng với nhiều ngành nông lâm sản, bao gồm gỗ và sản phẩm gỗ.
[2] Lacey Act (United States Lacey Act): Đạo luật bảo vệ động thực vật của Hoa Kỳ, sửa đổi năm 2008 để kiểm soát gỗ và sản phẩm từ gỗ. Yêu cầu khai báo loại gỗ, nguồn gốc, quốc gia khai thác và chứng minh tính hợp pháp. Vi phạm có thể bị tịch thu hàng hóa, phạt dân sự hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Tài liệu tham khảo
- VNForest (2024). Báo cáo tổng quan ngành lâm nghiệp Việt Nam: BÁO CÁO TÓM TẮT KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÀNH LÂM NGHIỆP NĂM 2024
- B&Company (2024). Vietnam Wood Industry Market Study.
Vietnam’s Wood industry in 2024 and Prospects for Sustainable development – B-Company
- KFLV (2024). Vietnam Timber Import Database.
https://kflv.vn/en/wood-import-in-2025/?utm_source
- Vietnam-Briefing (2024). Vietnam Wood Sector Outlook.
https://www.vietnam-briefing.com/news/vietnams-wood-industry-2025-challenges-new-opportunities.html/?utm_source
- WTOCenter (2024). Vietnam Timber Trade Trends.
https://wtocenter.vn/chuyen-de/28434-vietnams-wood-industry-braces-for-trade-defense-challenges?utm_source
English
日本語