Hiện trạng sử dụng
Trong nhiều lĩnh vực công nghiệp tại Việt Nam – từ sản xuất thép, xi măng, nhựa, gỗ, đến xây dựng, cơ khí và logistics – dầu thủy lực luôn đóng vai trò như “mạch máu” của hệ thống máy móc. Mỗi năm, lượng dầu bôi trơn công nghiệp (trong đó dầu thủy lực chiếm tỷ trọng lớn) được tiêu thụ lên tới hàng chục triệu lít (theo thống kê thị trường dầu nhờn Việt Nam – VPI & Kline Group). Tuy nhiên, cách mà nhiều doanh nghiệp đang sử dụng, thay thế và quản lý dầu vẫn tồn tại nhiều bất cập.
Thói quen phổ biến của phần lớn nhà máy là thay dầu định kỳ theo giờ hoạt động, thay vì theo chất lượng thực tế của dầu. Điều này khiến không ít doanh nghiệp phải chịu lãng phí lớn khi không tận dụng hết vòng đời của dầu, hoặc nguy hiểm hơn, hệ thống máy bị hỏng hóc do dầu xuống cấp trước thời điểm thay mà không được phát hiện kịp thời.
Dầu thủy lực mới vốn được đánh giá cao nhờ chất lượng ổn định và khả năng đáp ứng tốt yêu cầu của các hệ thống thủy lực áp lực cao. Tuy nhiên, thực tế vận hành tại môi trường công nghiệp Việt Nam lại đặt ra bài toán khó: dầu mới thường bị nhiễm bẩn chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng. Bụi kim loại, nước, mạt gỗ, cát, cặn dầu cháy hay thậm chí vi sinh vật đều có thể xâm nhập, khiến dầu nhanh chóng mất chất lượng. Điều này dẫn đến hiện tượng nhiệt tăng cao, lực ép giảm, van bị kẹt, bơm bị mòn và hệ thống giảm tuổi thọ đáng kể. Vì vậy, việc chỉ thay dầu theo kỳ mà bỏ qua chất lượng dầu trong vận hành khiến doanh nghiệp vừa tốn chi phí vừa phải đối mặt rủi ro thiết bị đắt tiền bị hư hại.
Tái sử dụng dầu thủy lực
Trong bối cảnh đó, nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu chuyển sang phương pháp tái sử dụng dầu thông qua lọc và tái sinh. Đây là giải pháp giúp họ tiết kiệm từ 30 đến 70% chi phí dầu so với việc thay mới hoàn toàn (theo các nghiên cứu và báo cáo thực hành quản lý dầu công nghiệp – Machinery Lubrication & SMRP), đồng thời hạn chế lượng dầu thải ra môi trường.
Tuy vậy, kết quả của việc tái sử dụng phụ thuộc nhiều vào công nghệ và chất lượng thiết bị lọc. Một số đơn vị chỉ sử dụng phương pháp lọc thô, khiến dầu sau xử lý không đạt độ sạch sâu và nhanh chóng xuống cấp trở lại. Một số nơi áp dụng lọc chân không để loại nước và khí hòa tan, phù hợp với các hệ thống làm việc ở môi trường nóng ẩm. Xu hướng hiện nay là sử dụng công nghệ tái sinh hiện đại như lọc sâu dưới 5 micron hoặc lọc nano, giúp dầu tái sử dụng đạt độ sạch tương đương dầu mới và duy trì độ ổn định lâu dài trong quá trình vận hành.
Sự cố phát sinh
Thực tế cho thấy khoảng 80% sự cố thủy lực xuất phát từ dầu bẩn – bao gồm nhiễm hạt rắn, nước và các tạp chất khác (theo tổng hợp nghiên cứu kỹ thuật thủy lực của ISO, Machinery Lubrication và các hiệp hội bảo trì công nghiệp). Nhiễm kim loại, cặn đen, nước hay bụi công nghiệp đều có thể khiến thiết bị gặp sự cố nghiêm trọng. Một lít dầu bẩn có thể gây mòn bơm, kẹt van, làm giảm lực ép và khiến máy tiêu thụ điện năng cao hơn. Trong nhiều trường hợp, chi phí sửa chữa một bơm thủy lực công suất lớn vượt xa chi phí tái sinh dầu theo tiêu chuẩn kỹ thuật.
Xu hướng mới
Chính vì những lý do trên, tư duy “thay dầu” đang dần chuyển thành tư duy “duy trì dầu” – nghĩa là giữ dầu luôn ở trạng thái sạch, ổn định và an toàn cho hệ thống. Đây không chỉ là cách tối ưu chi phí mà còn là giải pháp bảo vệ thiết bị và giảm lượng rác thải công nghiệp.
Xu hướng này phát triển mạnh tại Việt Nam do áp lực tối ưu chi phí vận hành ngày càng lớn. Một nhà máy cỡ trung bình có thể tiết kiệm hàng trăm triệu đồng mỗi năm nếu áp dụng quy trình lọc – tái sinh dầu đúng chuẩn. Đồng thời, việc duy trì dầu sạch giúp bơm, van, xi lanh hoạt động bền bỉ gấp hai đến ba lần so với khi sử dụng dầu không được kiểm soát chất lượng (theo các báo cáo về quản lý độ sạch dầu thủy lực – ISO 4406).
Giải pháp cho tương lai nằm ở việc chủ động quản trị dầu thủy lực thay vì xử lý hậu quả khi dầu đã xuống cấp. Doanh nghiệp nên kiểm tra độ sạch dầu định kỳ, theo dõi màu sắc, mùi dầu, nhiệt độ, áp suất và các dấu hiệu bất thường của thiết bị. Khi dầu được quản lý đúng cách, hệ thống thủy lực không chỉ bền hơn mà còn vận hành mượt mà, ổn định và tiết kiệm.
Hiện trạng sử dụng dầu thủy lực tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ: từ thay dầu theo thói quen sang quản trị dầu theo tiêu chuẩn. Đây không chỉ là giải pháp kinh tế mà còn là bước đi tất yếu để doanh nghiệp tiến tới sản xuất hiện đại, bền vững và cạnh tranh hơn trên thị trường.
SOLEN mang đến cho bạn giải pháp lọc dầu thủy lực với công nghệ lọc nano đến từ Nhật Bản.
Tài liệu tham khảo
- Machinery Lubrication – Hydraulic Fluid Contamination and Control
(Tổng hợp nghiên cứu cho thấy 70–90% sự cố thủy lực liên quan đến dầu nhiễm bẩn) - ISO 4406:2017 – Hydraulic Fluid Power – Fluids – Method for coding the level of contamination
(Tiêu chuẩn quốc tế về độ sạch dầu thủy lực) - SMRP – Society for Maintenance & Reliability Professionals
Reclaiming and Reusing Hydraulic Oil
(Hiệu quả kinh tế của lọc – tái sinh dầu, tiết kiệm 30–70%) - Kline Group & Vietnam Petroleum Institute (VPI)
Vietnam Lubricants Market Overview
(Quy mô tiêu thụ dầu nhờn công nghiệp tại Việt Nam ở mức hàng chục triệu lít/năm)
English
日本語