- “Orientalism” và thế giới quan xung quanh nó
Trong lịch sử nghệ thuật, văn học và nghiên cứu văn hóa, Orientalism là sự mô phỏng hoặc mô tả các khía cạnh của thế giới phương Đông. Những mô tả này thường được thực hiện bởi các nhà văn, nhà thiết kế và nghệ sĩ từ thế giới phương Tây. Đặc biệt, hội họa Orientalist, mô tả Trung Đông, và nó là một trong nhiều chuyên ngành của nghệ thuật hàn lâm thế kỷ 19, và văn học của các nước phương Tây bị ảnh hưởng bởi mối quan tâm tương tự đối với các chủ đề phương Đông.
Vào năm 1978, nhiều diễn ngôn học thuật đã bắt đầu sử dụng thuật ngữ “Chủ nghĩa phương Đông” để chỉ thái độ bảo trợ chung của phương Tây đối với các xã hội Trung Đông, Châu Á và Bắc Phi. Theo phân tích của Said, phương Tây coi các xã hội này là tĩnh và chưa phát triển về bản chất – do đó tạo ra một quan điểm về văn hóa phương Đông có thể được nghiên cứu, mô tả và tái tạo để phục vụ cho quyền lực đế quốc. Said viết, tiềm ẩn trong sự bịa đặt này là ý tưởng cho rằng xã hội phương Tây phát triển, hợp lý, linh hoạt và vượt trội. Điều này cho phép trí tưởng tượng của phương Tây coi các nền văn hóa và con người “phương Đông” vừa hấp dẫn vừa là mối đe dọa đối với nền văn minh phương Tây.
(Eugène Delacroix, Những người phụ nữ ở Algiers, 1834, bảo tàng Louvre, Paris)
Thuật ngữ Chủ nghĩa phương Đông đề cập đến các tác phẩm của hầu hết các nghệ sĩ phương Tây thế kỷ 19 chuyên về các chủ đề phương Đông, được tạo ra từ những chuyến du hành của họ ở Tây Á, trong thế kỷ 19. Vào thời điểm đó, các nghệ sĩ và học giả được mô tả là những người theo chủ nghĩa Phương Đông, đặc biệt là ở Pháp, nơi mà việc sử dụng thuật ngữ “Người theo chủ nghĩa phương Đông” một cách bác bỏ đã trở nên phổ biến bởi nhà phê bình nghệ thuật Jules-Antoine Castagnary. Bất chấp sự coi thường của xã hội đối với phong cách nghệ thuật biểu hiện, Hiệp hội Họa sĩ Phương Đông Pháp được thành lập vào năm 1893, với Jean-Léon Gérôme là chủ tịch danh dự; trong khi ở Anh, thuật ngữ Orientalist dùng để chỉ “một nghệ sĩ”.
- Eco-orientalism là gì ?
Eco-orientalism tập hợp một kho lưu trữ liên ngành về văn học, bản đồ, tác phẩm nghệ thuật thị giác và phim để điều tra xem Bờ Vịnh đã được xây dựng như thế nào như một nơi khác về môi trường, hay “Định hướng hóa sinh thái” thông qua việc ngắt kết nối con người và những nơi dễ bị tổn thương bởi các tác nhân môi trường, nước biển dâng cao khỏi quốc gia và các biện pháp bảo vệ giả định của nó. Ở trong một số nghiên cứu khác, có một số gợi ý rằng thuyết phương Đông về môi trường ở Trung Đông có thể được khắc phục bằng cách đưa sinh thái chính trị vào sổ đăng ký phân tích xã hội học lịch sử. Tái xã hội hóa và lịch sử hóa các mối quan hệ tự nhiên – xã hội tránh việc cụ thể hóa sự phân chia tự nhiên/xã hội của Descartes, mang lại cho xã hội học lịch sử một bộ công cụ tốt hơn để điều hướng cuộc khủng hoảng hiện tại. Ngược lại, sinh thái chính trị được lập luận rằng có thể hưởng lợi từ việc thừa nhận vai trò của các mối quan hệ địa chính trị trong bản chất tái sản xuất xã hội.
Nhìn chung, chưa thực sự có những định nghĩa cụ thể hóa về chủ nghĩa Phương Đông sinh thái, nhưng xét trên phương diện liên kết giữa các tác phẩm nghệ thuật, văn hóa và lịch sử với sinh thái học thì eco-orientalism đề cập đến mối liên hệ của sinh thái học với chủ nghĩa Phương Đông thông qua thế giới quan tách biệt với các tác động của khí hậu và môi trường.
[NGUỒN THAM KHẢO]
- Victoria C. Bush. Eco-Orientalism: Settle-Colonial Fields of Knowledge in the Contemporary Climate Imagination. (2023). Louisiana State University and Agricultural and Mechanical College. DOI: 10.31390
- Tori Bush. Eco-Orientalism: Power Discourses on Isle de Jean Charles. (2022). ISLE: Interdisciplinary Studies in Literature and Environment, Volume 29, Issue 2, Summer 2022, Pages 248–259.
English
日本語