Thuật ngữ tham chiếu (TOR) được hình thành trong quá trình xác định phạm vi. Tùy thuộc vào hệ thống ĐTM ở mỗi quốc gia, TOR có thể được phát triển riêng cho dự án hoặc một bộ hướng dẫn chung áp dụng cho tất cả các dự án trong một ngành. Một TOR có thể được thiết kế với những câu hỏi sau đây:
- Mục đích của nghiên cứu dự án.
- Phạm vi nghiên cứu.
- Yêu cầu của các bên liên quan; mỗi bên liên quan xem xét các khía cạnh khác nhau của dự án một cách khác nhau. Thông tin phức tạp cần được giải thích một cách thích hợp.
1. Bối cảnh
Phần này cung cấp một mô tả ngắn gọn về dự án được đề xuất bao gồm các mục tiêu, lý lẽ biện minh và những người đề xuất dự án được đề xuất.
2. Mục tiêu của tư vấn
Phần này cung cấp các mục tiêu tổng thể hoặc cụ thể của tư vấn, có thể bao gồm những mục sau:
– Thực hiện Sàng lọc môi trường để xác định và đánh giá các tác động môi trường tích cực – tiêu cực tiềm ẩn, cũng như các bối cảnh môi trường để điều tra chi tiết và khuyến nghị đánh giá thêm về môi trường, bao gồm các tác động trực tiếp và gián tiếp về cường độ, mức độ và thời gian có thể xảy ra;
– Thực hiện chuyến thăm địa điểm dự án để thu thập dữ liệu sơ cấp và xem xét tất cả dữ liệu thứ cấp có liên quan để thiết lập một đường cơ sở môi trường toàn diện (bao gồm môi trường vật lý, sinh học, xã hội, văn hóa và kinh tế);
– Phát triển các biện pháp được đề xuất nhằm tránh, giảm thiểu, giảm nhẹ, quản lý hoặc bồi thường cho các tác động đó, bao gồm cả việc sắp xếp thể chế và năng lực cần thiết; theo dõi hiệu quả của chúng; đề xuất các thay đổi đối với các thỏa thuận cũng như các biện pháp tăng cường năng lực nếu cần;
– Xác định và thực hiện so sánh “Phân tích thay thế” về mặt địa điểm, thiết kế, công nghệ; phương pháp xây dựng nhằm giảm thiểu rủi ro môi trường từ đó đề xuất các cơ hội tiềm năng; thiết kế các biện pháp giảm thiểu sự cố phù hợp;
– Tiến hành quy trình tham vấn cộng đồng để đảm bảo rằng người dân và các bên liên quan khác bị ảnh hưởng bởi dự án được thông báo về các tác động có thể có của dự án, cũng như tạo cơ hội cho họ chia sẻ ý kiến đồng thời đóng góp vào quá trình đánh giá môi trường, lập kế hoạch, nghiên cứu thiết kế;
– Ghi lại tất cả các biện pháp giảm thiểu và phát triển để thảo luận thêm và thống nhất với các bên liên quan.
3. Phạm vi công việc
Phần này liệt kê các nhiệm vụ cần thực hiện để đạt được các mục tiêu đã xác định, chẳng hạn như:
Nhiệm vụ 1: Sàng lọc, xác định phạm vi và TOR
– Tiến hành đánh giá/sàng lọc tác động môi trường theo địa điểm cụ thể bằng cách đến thăm từng địa điểm/khu vực dự án cùng với nhóm tư vấn, và tham vấn với cộng đồng địa phương để xác định các đặc điểm, vấn đề, rủi ro chính về xã hội – môi trường trong khu vực; vạch ra các giải pháp thay thế nhằm xác định mức độ, phạm vi và loại điều tra môi trường cần thiết.
– Xem xét các phần sàng lọc môi trường và phân tích tính khả của các giải pháp trong báo cáo ban đầu từ đó đưa ra đánh giá về mức độ phù hợp thông qua xem xét các khía cạnh môi trường .
– Tiến hành xác định phạm vi của đánh giá môi trường chi tiết và nghiên cứu tiến trình thực hiện. Trên cơ sở đó, chuẩn bị (i) Báo cáo xác định phạm vi bao gồm một kế hoạch làm việc chi tiết để thực hiện các đánh giá và nghiên cứu tiếp theo theo yêu cầu; (ii) EIA TOR dựa trên các vấn đề tìm thấy trong quá trình xác định phạm vi.
– Công bố dự thảo: Xác định phạm vi và tài liệu TOR chi tiết từ đó tiến hành tham vấn với các bên liên quan về các tài liệu/dự thảo TOR.
– Hoàn thiện các tài liệu về phạm vi và TOR dựa trên phản hồi nhận được từ các cuộc tham vấn với các bên liên quan.
Nhiệm vụ 2. Đánh giá tác động môi trường chi tiết và nghiên cứu
Quy hoạch mục tiêu tổng thể của nghiên cứu ĐTM là:
– Thu thập dữ liệu cơ sở về điều kiện môi trường trong khu vực ảnh hưởng/tác động của dự án;
– Xác định các rủi ro và tác động môi trường về cường độ, mức độ và thời gian có thể xảy ra trong giai đoạn xây dựng và vận hành;
– Xác định các vấn đề môi trường nghiêm trọng cần nghiên cứu và/hoặc giám sát thêm;
– Thực hiện và ghi lại các phân tích thay thế;
– Đề xuất các biện pháp giảm thiểu tác động bất lợi và các biện pháp tăng cường lợi ích;
– Xây dựng một Kế hoạch Giám sát và Quản lý Môi trường, bao gồm (các) Kế hoạch Quản lý Môi trường (EMP) cụ thể;
– Đánh giá các cơ chế và năng lực thể chế để thực hiện các Kế hoạch Giám sát và Quản lý Môi trường, đồng thời đề xuất những thay đổi đối với các cơ chế này cũng như các biện pháp tăng cường;
– Xây dựng chiến lược tham vấn và phổ biến thông tin để thực hiện các biện pháp giảm thiểu, cải thiện môi trường trong quá trình thực hiện dự án;
– Đăng thông báo công khai cho các mục đích ĐTM khi có thể được yêu cầu;
– Tham vấn và thông báo cho những người bị ảnh hưởng bởi dự án, các bên liên quan khác, đồng thời đảm bảo sự tham gia tích cực của mọi người;
– Đưa ra lời khuyên cho những người ra quyết định về tác động môi trường của dự án.
ĐTM tối thiểu phải bao gồm các nội dung sau:
a. Đánh giá cơ bản về môi trường đầy đủ dựa trên kết quả xác định phạm vi, bao gồm các nội dung sau:
+ Môi trường vật lý: khí hậu, biến đổi khí hậu, biến đổi khí hậu, chất lượng không khí, tài nguyên nước (nước mặt và nước ngầm), địa chất, chất lượng đất và nguy cơ ô nhiễm, thiên tai;
+ Điều kiện sinh học: đa dạng sinh học (bao gồm các thành phần đa dạng sinh học quý hiếm, nguy cấp, đặc hữu), tài nguyên sinh vật có tầm quan trọng về văn hóa, xã hội, kinh tế;
+ Điều kiện kinh tế-xã hội: xem xét các khía cạnh phụ thuộc vào biến đổi môi trường (sức khỏe cộng đồng; ảnh hưởng của thiên tai; ảnh hưởng của biến đổi khí hậu ngày càng tăng và các tác động dự kiến của biến đổi khí hậu; khả năng tiếp cận tài nguyên thiên nhiên; những yếu tố có thể tạo ra tác động môi trường; cuối cùng, rộng hơn là các điều kiện kinh tế xã hội có thể bị ảnh hưởng bởi dự án hoặc không được xem xét trong các nghiên cứu khác ở giai đoạn xây dựng;
+ Phân tích các phương án môi trường bao gồm: (a) tóm tắt phân tích các phương án nâng cấp được thực hiện trong giai đoạn khả thi; (b) tóm tắt các điều chỉnh bổ sung đối với thiết kế để giảm thiểu rủi ro và tác động môi trường được thực hiện trong quá trình nghiên cứu thiết kế chi tiết; (c) các phương án lựa chọn kỹ thuật/thời gian và công nghệ xây dựng. Các giải pháp thay thế sẽ được so sánh về các tác động môi trường tiềm ẩn; chi phí dự kiến để giảm thiểu hoặc quản lý các tác động;
+ Tổng quan về khung pháp lý và quy định về môi trường bao gồm các nghĩa vụ, luật pháp, quy định, kế hoạch, tiêu chuẩn và quy phạm ở cấp địa phương, quốc gia hoặc quốc tế áp dụng cho dự án được đề xuất;
+ Xác định và đánh giá tác động: Xác định các tác động môi trường tiềm ẩn đáng kể (trực tiếp và gián tiếp) bao gồm cường độ và tần suất của các tác động tiềm ẩn đối với môi trường do việc xây dựng, vận hành hoặc đóng cửa dự án. Cần xem xét các yếu tố như tính nhạy cảm của môi trường, khung pháp lý, áp lực từ dự án;
+ Các biện pháp giảm thiểu: Các biện pháp giảm thiểu được đề xuất để tăng cường các tác động tích cực và để loại bỏ/giảm nhẹ/bồi thường cho các tác động không mong muốn. Các biện pháp này phải khả thi về mặt kỹ thuật, hợp lý về mặt kinh tế và được xã hội chấp nhận. Nó cũng nên bao gồm việc xác định và đánh giá các tác động còn lại, tác động cuối cùng sau khi áp dụng các biện pháp giảm thiểu được đề xuất để có thể so sánh các phương án và đưa ra khuyến nghị về phương án tốt nhất;
+ Kết luận và khuyến nghị: Trình bày một tuyên bố rõ ràng về các kết luận và khuyến nghị về các hành động cần thực hiện để đảm bảo rằng các vấn đề môi trường được giải quyết thỏa đáng trong các giai đoạn chuẩn bị, thực hiện, giám sát và đánh giá dự án tiếp theo;
+ Kế hoạch quản lý môi trường (EMP) dựa trên kết quả đánh giá tác động và tham vấn cộng đồng. Đối với mỗi tác động được xác định, các biện pháp giảm thiểu khả thi và hiệu quả về chi phí nên được đề xuất để giảm các tác động môi trường bất lợi đáng kể tiềm tàng xuống mức chấp nhận được. Vốn và chi phí thường xuyên của các biện pháp cũng như các yêu cầu về thể chế, đào tạo và giám sát để thực hiện hiệu quả các biện pháp này sẽ được xác định. EMP cũng sẽ phác thảo các cải tiến môi trường khác nhau bao gồm cảnh quan xung quanh dự án được đề xuất, cân nhắc về tính thẩm mỹ, phủ xanh khu vực và phát triển các tài sản văn hóa hoặc cải thiện khả năng tiếp cận. Ngoài ra, EMP cần xác định nhu cầu nghiên cứu môi trường sâu hơn hoặc lập kế hoạch chi tiết cho các vấn đề không thể giải quyết triệt để trong giai đoạn chuẩn bị dự án. EMP nên được chia thành hai phần: (a) Dành cho “chủ dự án”: tập hợp toàn diện các biện pháp giảm thiểu, quản lý và giám sát, các yêu cầu và trách nhiệm thể chế cho cả giai đoạn xây dựng và vận hành để giải quyết đầy đủ tất cả các tác động đã xác định; (b) Một loạt của Kế hoạch quản lý môi trường cụ thể tại địa điểm (EMP) được thiết kế riêng cho các nhà thầu xây dựng cho từng gói thầu, được phát triển để có thể đính kèm trực tiếp vào hồ sơ mời thầu và hợp đồng.
- Báo cáo
Mô tả yêu cầu báo cáo cho các nhiệm vụ khác nhau được xác định trong phạm vi công việc. - Kế hoạch công việc
Mô tả lịch trình cần thiết để thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ được xác định trong phạm vi công việc. - Yêu cầu tư vấn
Mô tả lịch trình cần thiết để thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ được xác định trong phạm vi công việc. - Thỏa thuận hợp đồng
Mô tả thỏa thuận hợp đồng giữa Tư vấn và chủ dự án. - Phụ lục
Cung cấp một số tài liệu tham khảo kỹ thuật cho nhóm Tư vấn không giới hạn ở:
a. Cấu trúc của báo cáo xác định phạm vi;
b. Cấu trúc của báo cáo ĐTM;
c. Cấu trúc của Kế hoạch quản lý môi trường (EMP);
d. Cấu trúc của kế hoạch tham vấn cộng đồng;
e. Bố cục tiêu chuẩn của mọi tài liệu hỗ trợ như bản đồ, hình hoặc biểu đồ sẽ được sử dụng trong các báo cáo;
f. Viết tiêu chuẩn của tất cả các tài liệu tham khảo cho các báo cáo;
________________________________________________________________________________________________________________
Mong rằng bài viết có thể giúp bạn đọc hiểu được phần nào về Điều khoản tham chiếu TOR cho ĐTM.
Danh mục tham khảo
1. EIA Methodologies, Guntur, K., retrieved online from: http://khitguntur.ac.in/civilmat/EIAM/UNIT-2.pdf
2. Generic Term of Reference (ToR) for Consulting Service for Environmental Impact Assessment (EIA), retrieved online from: https://oldweb.lged.gov.bd/UploadedDocument/DownloadFileGallery/51/SupRB-EIA%20ToR-FInal.pdf
3. Terms of References (TORs) for EIAs, International Institute for Sustainable Development (IISD), retrieved online from: https://www.iisd.org/learning/eia/wp-content/uploads/2016/05/TOR.pdf
4. Term of references for an Environmental Impact Assessment, retrieved online from: https://europa.eu/capacity4dev/file/29941/download?token=crbpG2yd
Tác giả: Hendra WINASTU, Cộng sự chính của SOLEN – Điều phối viên hội đồng IPC
Biên tập: Moe Thazin Shwe, Cộng sự nghiên cứu của SOLEN – Thành viên hội đồng IPC
Date: 16/5/2023
Bài báo số: SOLEN-IPC-0018
English
日本語
Pingback: Sàng lọc và Xác định phạm vi trong Đánh giá tác động môi trường (ĐTM) - SOLEN